.png)
Της Αμαλίας Αβραάμ
ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΕΝΩΠΙΟΝ: Χρ. Μίτλεττον, Ε.Δ.
Αγωγή αρ. 59/2021
FIMARKETS LIMITED Ενάγουσα και H.J.W. KAATEEBEHEER B.V.
Εναγόμενη
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού όσον αφορά την ανωτέρω υπόθεση, αποφάσισε πως δεν υπάρχει κατάσταση εκκρεμοδικίας με ρήτρα αποκλειστικής παρέκτασης δικαιοδοσίας ενώπιον του Ολλανδικού Δικαστηρίου αφού η εναγόμενη ενδέχεταινα χρησιμοποιεί την ιδιότητατου
καταναλωτή καταχρηστικά. Το ζήτημα αυτό ωστόσο, αφήνεται στην κρίση του Ολλανδικού δικαστηρίου. Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού δε, παρουσιάζεται ως αρμόδιο για την εκδίκαση της διαφοράς που προβάλλει η ενάγουσα για επιδίκαση του ποσού των 12.167,69 ευρώ και την αναγνωριστική αγωγή για την συναφθείσα συμφωνία βάσει της ρήτρας αποκλειστικής παρέκτασης υπέρ των Κυπριακών Δικαστηρίων.
ΑΙΤΗΜΑ
Η εταιρεία FIMARKETS LIMITED,με έδρα την Κύπρο (ενάγουσα) ενάγει την εταιρεία H.J.W.
KAATEE BEHEER B.V., η οποία έχει ως έδρα την Ολλανδία. Αιτείται από το δικαστήριο να επιδικάσει στην ενάγουσα ποσό €12.167,69, ως αρνητικό υπόλοιπο σε κατάσταση επενδυτικού λογαριασμού που τηρούσε η Ενάγουσαεταιρεία στο όνομα της Εναγόμενης, καθώς και αναγνωριστική απόφαση ότι η συμφωνία που συνήψε η Ενάγουσα με την Εναγόμενη την 14.06.2019 δεν δύναται να θεωρηθεί άκυρη.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η Ενάγουσα εταιρεία ασκεί καθήκοντα εταιρείας παροχής επενδυτικών υπηρεσιών στην Κύπρο υπό την επωνυμία INVESTOUS. Στις 14.06.2019 συνάπτεται συμφωνία μεταξύ Ενάγουσας και Εναγομένης για παροχή επενδυτικών υπηρεσιών. Η επενδυτική συμφωνία περιλάμβανε ρήτρα περί αποκλειστικής παρέκτασης δικαιοδοσίας υπέρ του Κυπριακού Δικαστηρίου. Περιεχόμενο της συμφωνίας ήταν και η ενημέρωση περί επενδυτικού ρίσκου και η ανάληψη κινδύνου. Η εναγόμενη είχε το δικαίωμα να προχωρεί σε επενδύσεις ακόμη και με περισσότερα χρήματα από αυτά που υπήρχαν στον λογαριασμό της μέσω μεταφορών κεφαλαίων αλλά όφειλε πάντα να έχει διαθέσιμα κεφάλαια προς εξόφληση των μεταφορών.
Οι επενδύσεις της εναγόμενης μέσω των υπηρεσιών της ενάγουσας έφτασαν το ποσό των 806.600 ευρώ. Η ενάγουσα ισχυρίζεται ότι ο τρόπος που χρησιμοποιούσε η εναγομένη της υπηρεσίες της αλλά και ο τρόπος επένδυσής της ήταν επιθετικός, αλόγιστος και απερίσκεπτος σε τέτοιο βαθμό ώστε η εναγόμενη να χάσει ποσό της τάξης των 12.167 ευρώ από το κεφάλαιο που είχε επενδύσει.
Ακολούθως, η εναγόμενη άσκησε αγωγή εναντίον της ενάγουσας στο Δικαστήριο Alkmaar, στην Ολλανδία και απαίτησε την επιστροφή όλου του ποσού που είχε επενδύσει μέχρι τότε αλλά και την κήρυξη ως άκυρης της συναφθείσας συμφωνίας ισχυριζόμενη ότι εξαπατήθηκε από την ενάγουσα.
Η ενάγουσα ισχυρίζεται ότι με την ενέργειά της αυτή, η εναγόμενη παραβίασε την ρήτρα αποκλειστικής παρέκτασης της δικαιοδοσίας του Κυπριακού Δικαστηρίου, έχοντας ως στόχο να πιέσει την ενάγουσα ώστε να της επιστρέψει τα χρήματα και να αποφύγει την καταβολή του χρέους που εκκρεμεί προς αυτή. Με βάση αυτή, η ενάγουσα υπέβαλε στις 08.02.2021 αίτηση για την κήρυξη του Δικαστηρίου της Ολλανδίας ως αναρμόδιου, βάσει του Κανονισμού (ΕΚ) 1393/2017 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί επιδόσεως και κοινοποιήσεως στα κράτη μέλη δικαστικών και εξώδικων πράξεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων). Μαζί με την αίτηση υποβάλλεται και ένορκη βεβαίωση του διευθυντή της ενάγουσας ως μάρτυρα ο οποίος αναφέρεται στη συμφωνία που καταρτίστηκε μεταξύ των μερών την 14.06.2019.
Ο συνήγορος της ενάγουσας μεταξύ άλλων ισχυρίζεται ότι το παρόν δικαστήριο δεν δύναται να εξετάσει τη δυνατότητα ανάληψης της διεθνούς δικαιοδοσίας βάσει του Κανονισμό (ΕΕ) 1215/2012 στο πλαίσιο της αίτησης για επίδοση εκτός δικαιοδοσίας με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) 1393/2007, και ο Κανονισμός (ΕΕ) 1393/2007 δεν επιβάλλει τέτοιο έλεγχο, αλλά, ακόμα κι αν το Δικαστήριο εφαρμόσει και τους εγχώριους Διαδικαστικούς Κανονισμούς Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠΔ), πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις της Δ.6 ΚΠΔ.
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1393/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Νοεμβρίου 2007 , περί επιδόσεως και κοινοποιήσεως στα κράτη μέλη δικαστικών και εξωδίκων πράξεων σε αστικές ή εμπορικές υποθέσεις ( επίδοση ή κοινοποίηση πράξεων)
Αρθρο 1: « Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις όταν μια δικαστική ή εξώδικη πράξη πρέπει να διαβιβασθεί από ένα κράτος μέλος σε άλλο για να επιδοθεί ή να κοινοποιηθεί. Δεν εφαρμόζεται σε φορολογικές, τελωνειακές ή διοικητικές υποθέσεις ή όταν πρόκειται για την ευθύνη του κράτους για πράξεις ή παραλείψεις κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας («acta iure imperii»).»
Άρθρο 81 - Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
«1. Η Ένωση αναπτύσσει δικαστική συνεργασία στις αστικές υποθέσεις που έχουν διασυνοριακές επιπτώσεις, βάσει της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών και εξώδικων αποφάσεων. Η συνεργασία αυτή δύναται να περιλαμβάνει τη θέσπιση μέτρων προσέγγισης των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων των κρατών μελών.» Δεν καταργούνται διατάξεις των κρατών μελών όταν δεν υπάρχει σύγκρουση με κοινοτικούς κανόνες δικαίου.
Κανονισμός (ΕΕ) 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.
Άρθρο 7παρ.1(α): «πρόσωπο που έχει την κατοικία του σε κράτος μέλος μπορεί να εναχθεί σε άλλο κράτος μέλος ως προς διαφορές εκ συμβάσεως, ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου όπου εκπληρώθηκε ή οφείλει να εκπληρωθεί η παροχή.» Σε αυτή την περίπτωση αν θεωρηθεί διαφορά εκ συμβάσεως θα πρέπει να γίνει στον τόπο εκπλήρωσης της παροχής που συμφωνήθηκε μεταξύ των μερών.
Άρθρο 7παρ.2: «πρόσωπο που έχει την κατοικία του σε κράτος μέλος μπορεί να εναχθεί σε άλλο κράτος μέλος ως προς ενοχές αδικοπραξίας ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου όπου συνέβη ή ενδέχεται να συμβεί το ζημιογόνο γεγονός.» Εν αντιθέσει με το προηγούμενο άρθρο, όταν ο ενάγων επικαλείται κανόνες περί αδικοπρακτικής ευθύνης βάσει δικογράφου δηλαδή παραβάσεις που πηγάζουν από νομοθετικές διατάξεις, δεν είναι αναγκαίο να γίνει επίκληση της σύμβασης εφόσον η υποχρέωση αυτή είναι επιβεβλημένη ανεξαρτήτως συμβάσεως.
Άρθρο 24: με βάση το άρθρο αυτό προβλέπονται ειδικές δωσιδικίες και αποκλειστικές δωσιδικίες, ωστόσο καμία από τις προβλεπόμενες στον νόμο δεν εφαρμόζεται στην παρούσα υπόθεση.
Τμήμα 4: Διεθνής δικαιοδοσία σε συμβάσεις καταναλωτών Πρόκειται για ειδικούς κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας οι οποίοι εφαρμόζονται σε περίπτωση που ο ένας εκ των αντισυμβαλλομένων είναι καταναλωτής. Η συγκεκριμένη ρύθμιση έχει ως στόχο να προστατεύσει το αδύναμο μέρος με ευνοϊκότερους κανόνες.
Άρθρο 17: « Σε συμβάσεις που ο σκοπός τους μπορεί να θεωρηθεί ξένος προς την επαγγελματική δραστηριότητα του προσώπου που τις καταρτίζει, του καταναλωτή, η διεθνής δικαιοδοσία καθορίζεται από τις διατάξεις του παρόντος τμήματος...».
Συνεπώς, το παρόν άρθρο ισχύει μόνο λοιπόν σε περίπτωση που ο εναγόμενος θεωρηθεί καταναλωτής δηλαδή εάν ο σκοπός της σύμβαση είναι ξένος ως προς την επαγγελματική του δραστηριότητα. Οι προϋποθέσεις του άρθρου περί σκοπού και σύναψης της σύμβασης πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς.
Στην απόφαση C‑208/18 Jana Petruchová κατά FIBO Group Holdings Limited, ημερομηνίας 03.10.2019, με βάση το συγκεκριμένο άρθρο προέκυψε ότι ένα φυσικό πρόσωπο που πραγματοποιεί χρηματωπιστωτικές συναλλαγές μέσω χρηματομεσιτικής εταιρείας, μπορεί να χαρακτηριστεί ως καταναλωτής, όπως περιγράφεται στο άρθρο.
Στο άρθρο δεν διευκρινίζεται αν όταν γίνεται λόγος για καταναλωτές, εννοούνται μόνο φυσικά πρόσωπα. Άρα συμπεραίνεται πώς κατ’ αναλογία θα μπορούσε να εφαρμοστεί η διάταξη και για νομικά πρόσωπα. Ωστόσο, η αναφορά σε φυσικά πρόσωπα μας παραπέμπει σε ιδιώτη καταναλωτή ο οποίος πραγματοποιεί εμπορικές ή επαγγελματικές συναλλαγές. Εάν λοιπόν αποδειχθεί ότι πρόκειται για καταναλωτή στην υπόθεση, τότε αυτός έχει δικαίωμα άσκησης της αγωγής στο δικαστήριο του τόπου κατοικίας του.
Άρθρο19: «Παρέκκλιση από τις διατάξεις του παρόντος τμήματος είναι δυνατή μόνο με μεταγενέστερη της γένεσης της διαφοράς συμφωνία». Μόνο σε αυτή την περίπτωση σε συμβάσεις καταναλωτών επιτρέπεται η παρέκκλιση της δωσιδικίας.
Άρθρο 25: «Αν τα μέρη, ανεξαρτήτως του τόπου κατοικίας τους, συμφώνησαν ότι ένα δικαστήριο ή τα δικαστήρια κράτους μέλους θα δικάζουν τις διαφορές που έχουν προκύψει ή που θα προκύψουν από συγκεκριμένη έννομη σχέση, το δικαστήριο αυτό ή τα δικαστήρια του κράτους αυτού έχουν διεθνή δικαιοδοσία, εκτός αν η συμφωνία είναι άκυρη ως προς την ουσιαστική της ισχύ βάσει της νομοθεσίας του οικείου κράτους μέλους. Αυτή η δικαιοδοσία είναι αποκλειστική εκτός αν τα μέρη συμφώνησαν άλλως.» Συνεπώς, δεν προσβάλλεται η συμφωνία καθορισμού δικαιοδοσίας εξαιτίας μόνο του γεγονότος ότι η σύμβαση εμφανίζεται ως μη έγκυρη.
Άρθρο 29: « Με την επιφύλαξη του άρθρου 31 παράγραφος 2, αν έχουν ασκηθεί αγωγές με το ίδιο αντικείμενο και την ίδια αιτία μεταξύ των ιδίων διαδίκων ενώπιον δικαστηρίων διαφορετικών κρατών μελών, κάθε δικαστήριο εκτός του πρώτου επιληφθέντος αναστέλλει αυτεπάγγελτα τη διαδικασία του μέχρις ότου διαπιστωθεί η διεθνής δικαιοδοσία του πρώτου επιληφθέντος δικαστηρίου.» Η εκκρεμοδικία των υποθέσεων εξετάζεται αυτεπάγγελτα από το δικαστήριο.
Άρθρο 31 παρ.2: «Με την επιφύλαξη του άρθρου 26, όταν επιλαμβάνεται της υπόθεσης δικαστήριο κράτους μέλους στο οποίο παρέχεται αποκλειστική διεθνής δικαιοδοσία δυνάμει συμφωνίας αναφερόμενης στο άρθρο 25, κάθε δικαστήριο άλλου κράτους μέλους αναστέλλει τη διαδικασία έως ότου το δικαστήριο το οποίο επελήφθη βάσει της συμφωνίας κηρύξει εαυτό αναρμόδιο.»
Εκτός από το πρώτο επιληφθέν δικαστήριο, όλα τα υπόλοιπα οφείλουν να αναστείλουν την εξέταση της υπόθεσης μέχρι να διευθετηθεί το ζήτημα δικαιοδοσίας στο πρώτο δικαστήριο. Όπως αναφέρεται και στην εισαγωγική σκέψη 21 του εισαγωγικού νόμου, αυτή η ρύθμιση γίνεται με στόχο την απονομή δικαιοσύνης ενώ πρέπει να αποφεύγεται η περίπτωση πολλαπλής εκδίκασης μιας υπόθεσης.
Για να υπάρχει περίπτωση εκκρεμοδικίας πρέπει να πρόκειται για ίδιο αντικείμενο και να προκύπτει από την ίδια νομική αιτία. Εκ μέρους της εναγομένης, ενώπιον του Ολλανδικού Δικαστηρίου, έγινε λόγος περί αδικοπραξίας ενώ αυτή αιτήθηκε την ακύρωση της σύμβασης, αλλά και την καταβολή αποζημίωσης. Αντιστοίχως, εκ μέρους της ενάγουσας, έγινε λόγος περί παράβασης συμβάσεως ενώ ζητήθηκε τόσο η αναγνώριση της εγκυρότητας της σύμβασης, όσο και η καταβολή αποζημίωσης ως προς το χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού της εναγομένης. Συνεπώς, αν και η νομική βάση των 2 αγωγών δεν είναι ίδια, εντούτοις υπάρχει μεγάλη πιθανότητα έκδοσης αντιφατικών αποφάσεων από τα δύο δικαστήρια και έτσι υπάρχει η περίπτωση εκκρεμοδικίας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Με βάση τα προαναφερόμενα, παρατηρείται η ανάγκη αποσαφήνισης του περιεχομένου των κανόνων δικαίου είτε πρόκειται για εθνικούς είτε για κοινοτικούς. Ο όρος καταναλωτής, κατά την προσωπική μου άποψη, πρέπει να ερμηνεύεται στενά για να μην οδηγούμαστε σε περιπτώσεις καταχρηστικής χρήσης του όρου. Εν συνεχεία, η χρήση των επενδυτικών συμβουλών από την ενάγουσα στην εναγόμενη γίνονταν κατ’ επανάληψη και είχε ως αποτέλεσμα η τελευταία να αποκομίζει κέρδος από την εν λόγω χρήση με τρόπο που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι πρόκειται για περίπτωση επαγγελματικής δραστηριότητας και να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο της ιδιότητας του καταναλωτή εν ευρεία έννοια. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι το οποίο θα κρίνει το Ολλανδικό δικαστήριο όπου η εναγόμενη θα προσκομίσει και όλα τα αποδεικτικά μέσα και στοιχεία. Εν κατακλείδι, ορθώς έπραξε το Κυπριακό δικαστήριο περί κήρυξης της αρμοδιότητας του προς εξέταση της ουσίας της υποθέσεως.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Χ. Παμπούκης «Κώδικας Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου», Νομική ΒιΒλιοθήκη 5η έκδοση σελ. 883, 887,888, 890,891, 893, 894.
Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1393/2007 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/el/TXT/?uri=CELEX%3A32007R1393 Άρθρο 81 - Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης https://www.lawspot.gr/nomikes-plirofories/nomothesia/slee/arthro-81-synthiki-gia-ti-leitoyrgia-tis-eyropaikis-enosis
Απόφαση C‑208/18 Jana Petruchová κατά FIBO Group Holdings Limited https://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?num=C-208/18&language=EL Απόφση http://www.cylaw.org/cgi-bin/open.pl?file=apofaseised/pol/2021/2120210107.htm&qstring=%25EA%25E1%25ED%25EF%25ED%25E9%25F3%25EC%252A%2520and%25201215%2520w%252F1%25202012
Αμαλία Αβραάμ τεταρτοετής φοιτήτρια νομικής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών,
Μέλος ομάδας σχολιασμού δικαστικών αποφάσεων του The Law Project.